15 năm quyết nghị Trung ương 5 (Khóa VIII) về văn hóa: Khoảng cách từ chủ trương tới thực tiễn

Quang cảnh lễ hội Phết, tổ chức vào ngày 12,13 tháng Giêng Hàng năm tại xã Hiền Quan, huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ Ảnh:Lê Bích Giáo sư nhạc sĩ Ca Lê Thuần– chủ toạ liên hợp Các hội văn chương nghệ thuật TP.Hồ Chí Minh: Cơ chế để khuyến khích sự sáng tạo Nghị quyết của Đảng về văn học-nghệ thuật rất hay, rất tốt nhưng thiết chế hóa về mặt nhà nước thì rất chậm và ít. Khó khăn lớn nhất là tiền nhuận bút cho các tác phẩm văn học nói chung đã quá lạc hậu, chế độ bồi dưỡng cho anh em đi thực tại sáng tác ăn còn không đủ no, thù lao biểu diễn của các nghệ sĩ thuộc các đoàn nghệ thuật nhà nước từ bấy lâu nay cũng chỉ có 50.000đ/ đêm, chế độ như vậy nên ở các đoàn nhà nước, diễn viên cơ hữu có mặt rất ít và bây giờ tại các đoàn nghệ thuật nhà nước phía Nam gần như không còn biên chế nào. Cuối cùng khó khăn nhất là cơ chế tài chính quá lạc hậu, rất nhiêu khê đối với khối văn chương-nghệ thuật khi thanh quyết toán… Để phát triển văn học-nghệ thuật có hai vấn đề quan yếu. Thứ nhất, những quyết nghị của Đảng về văn chương-nghệ thuật nên được khai triển nhanh và đầy đủ. Thứ hai là cơ chế, chính sách tài chính đối với anh em văn nghệ sĩ nên tiện lợi hơn để cổ vũ văn nghệ sĩ sáng tạo. Biên kịch Dương Cẩm Thúy- chủ toạ Hội Điện ảnh TP.Hồ Chí Minh: Phải đào tạo những nhà lãnh đạo và quản lý văn hóa Ta thử đặt ra vài câu hỏi thôi: Thanh niên bây chừ làm gì sau giờ học, cần lao? Tại sao ta để phim Hàn Quốc, Trung Quốc chứa chan màn ảnh truyền hình của ta? vì sao lại để một số phim Việt Nam kém chất lượng chiếm những giờ vàng, có hàng triệu khán giả xem, trong đó có thiếu nhi? Và khi đáp được những câu hỏi đó, có khi ta sẽ có một chiến lược lớn, toàn diện để phát triển VHNT nước nhà. Thực tế hiện giờ việc hưởng thụ đời sống ý thức của người dân chưa ngang bằng với sự phát triển về kinh tế. Đội ngũ sáng tác trong lĩnh vực văn chương - nghệ thuật hiện thời đang rất thiếu và yếu, thiếu tính chuyên nghiệp, kể cả điện ảnh và truyền hình. Số lượng đạo diễn được đào tạo đã ít nhưng không phải ai cũng trụ với nghề. So với yêu cầu làm phim hiện thì số đạo diễn hiện có không đủ, một đạo diễn có thể phải làm nhiều phim cùng một lúc, nên không có thời gian tái tạo chất xám, tăng cường vốn sống, kinh nghiệm làm phim. Bên cạnh đó các tổ chức hội nghề thiếu kinh phí không thể tổ chức đi sáng tác, không thể mở lớp bồi dưỡng làm nghề…. Phim Việt dù ít nhưng có những phim vừa xem xong khán giả đã quên ngay cả tên diễn viên lẫn nhân vật. Nên cần phải đào tạo gấp một hàng ngũ, một thế hệ làm phim mới chuyên nghiệp, anh tài cho ngày mai. Đào tạo lực lượng sáng tác và hàng ngũ kỹ thuật trẻ làm nghề để thay thế. Đầu tư, nâng cấp cho các trường đào tạo, hàng ngũ giảng viên văn hóa - nghệ thuật. Đồng thời đào tạo cả hàng ngũ những nhà lãnh đạo và quản lý ngành văn hóa-nghệ thuật để họ có chiến lược, có tầm nhìn xa cho việc phát triển văn hóa-nghệ thuật nước nhà. Họa sĩ Huỳnh Văn Mười- chủ toạ Hội Mỹ thuật TP.Hồ Chí Minh: Giải trí đang tầm thường hóa văn hóa Hiện thời trong từng lớp còn tồn tại quan niệm " không gian nghệ thuật là sân chơi”, quan niệm này gián tiếp cho rằng nghệ thuật là trò chơi, chính điều này dẫn đến sự xuống cấp của chất lượng nghệ thuật và sự hỗn loạn trong đời sống văn hóa. Lẽ ra phải đưa giá trị thẩm mỹ đúng mức vào môi trường hoạt động giải trí để nâng cao dân trí thì trái lại nhiều hoạt động giải trí làm tầm thường hóa nghệ thuật, thậm chí mất định hướng, sai lệch về các giá trị văn hóa. Định hướng đúng đắn của quyết nghị Trung ương 5 thì rất rõ nhưng nhiều chủ trương của quyết nghị cho đến nay vẫn chưa được quốc gia thể chế hóa thành những biện pháp cụ thể để làm đòn bẩy cải thiện môi trường hoạt động nghệ thuật. Vấn đề quan trọng bây giờ là phải biến những ngôn ngữ trên giấy của quyết nghị thành những kế hoạch cụ thể để ứng dụng trong nội dung chương trình đào tạo và hoạt động văn hóa-nghệ thuật. Riêng đối với mỹ thuật, để xây dựng nền móng giáo dục mỹ thuật Việt Nam tiền tiến, đương đại cần chuyên nghiệp hóa, quốc tế hóa những tri thức căn bản về mỹ thuật và bảo vệ, gìn giữ nghệ thuật truyền thống bằng việc cho ra đời các khoa mỹ thuật truyền thống trong các trường mỹ thuật. Ngoại giả mở thêm các khóa học chuyên môn về quản lý mỹ thuật, quản lý gallery… BẢO HẠNH(ghi)